واسنجی دو مدل برآورد تابش خورشیدی و توسعه دو مدل تابش تک پارامتری بر اساس ابرناکی در مشهد، ایران

میزان تابش خورشیدی رسیده به سطح زمین یکی از کاربردی‌ترین پارامترهایی است که در پروژه ها و مدل‌سازی‌های هیدرولوژی، کشاورزی، هواشناسی و اقلیمی از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به اهمیت این پارامتر، معادلات بسیاری جهت برآورد آن توسط محققان در سراسر جهان پیشنهاد شده است. در این مطالعه، دو مدل مهم تابش خورشیدی شامل مدل آنگستروم- پرسکات و گارج -گارج در منطقه مشهد با توجه به داده های موجود و به روش حداقل مربعات خطا واسنجی شده و ضرایب مدل ها به دست آمد. همچنین دو مدل جدید تک پارامتری بر پایه ابرناکی توسعه یافته که هر دو از دقت قابل قبولی برخوردار می باشند. ضرایب مدل آنگستروم – پرسکات در این مطالعه به ترتیب به صورت a=0.25 و b=0.42 به دست آمد. همچنین ضرایب مدل گارج- گارج نیز به ترتیب X=0.27، Y=0.42 و Z=-0.0028 تعیین شد. پارامترهای آماری ضریب تبیین، RMSE،  MBEو t نشان دهنده قابل قبول بودن این ضرایب می باشد. طبق نتایج حاصل شده این پارامترها برای معادله آنگستروم- پرسکات در مرحله واسنجی به ترتیب برابر 8749/0، 4648/2، 1368/0- و 361/2 و برای معادله گارج- گارج برابر 8748/0، 4553/2، 1073/0- و 8589/1 می باشد. همچنین پارامترهای آماری نشان می دهد که معادلات توسعه یافته در این مطالعه نیز از دقت قابل قبولی حتی نسبت به معادله آنگستروم- پرسکات برخوردار می باشند. این پارامترها نیز برای مدل شماره 1 به ترتیب برابر 9636/0، 4927/1، 2504/0 و 4893/5 و برای مدل شماره 2 برابر 9153/0، 3767/2، 66/0 و 3504/9 به دست آمد. بنابراین با توجه به این که جهت محاسبه این معادلات تنها پارامتر ابرناکی مورد نیاز است، کاربرد آن‌ها و به خصوص مدل شماره 1 در محاسبه تابش توصیه می‌شود.